بیانیه ریاست شورای ملی ایران/ پاسداشت سالگرد انقلاب مشروطیت from افق ایران on Vimeo.
جنبش مشروطه خواهی از برجسته ترین رویدادهای درخشان و تاثیرگذار تاریخ معاصر ایران می باشد که سرفصل جدیدی را برای ملت ایران در فرایند جهانی شدن آرمان های انسان محور گشود.
به پاس سالگرد رویداد انقلاب مشروطیت، بجاست تا گشت و گذاری در تاریخ معاصر ایران زنیم. مقایسه و نقد آنچه گذشت، آرمان هایی را که در دوران مشروطیت بدست آوردند. دستآوردهایی که با رویداد انقلاب اسلامی ۵۷ از دست دادیم و آنچه را که در افق ایران بدست خواهیم آورد را مورد بررسی قرار دهیم.
در اوایل قرن بیستم، هرج و مرج و فساد در دستگاه های اداری، تهی شدن خزانه مملکت، قحطی، فقر و فلاکت، ورشکستگی اقتصادی کشور و اعطای امتیازهای گوناگون به دیگر قدرت های خارجی سبب گسترش نارضایتی های مردمی جامعه شد. از سوی دیگر، تاسیس دارالفنون و مدارس، ایجاد پست و تلگراف، توسعه صنعت چاپ و انتشار روزنامه، تحصیل در کشورهای غربی و افزایش ارتباط روشنفکران، تجار و سیاسیون با کشورهای پیشرفته دیگر سبب شد تا جامعه ایران با ممالکی که دارای حکومت قانون مبتنی بر اراده مردم اداره می شدند، آشنا شوند. اینچنین هسته ها و انجمن های روشنفکری در جامعه تشکیل شد و جنبش مشروطه شکل گرفت.
سرانجام پس از چند ماه مبارزه و اعتصاب از سوی مردم، مظفرالدین شاه در ۱۴ امرداد ماه ۱۲۸۵، فرمان مشروطیت را صادر کرد. به دنبال آن مجلس اول شورای ملی گشایش یافت و نخستین قانون اساسی ایران تدوین و تصویب شد.
پس از رویداد انقلاب مشروطیت در دوران حکومت رضا شاه و محمدرضا شاه پهلوی با الگوبرداری از تحولات کشورهای غربی تلاش های جدی برای نوسازی بخش های مختلف کشور انجام شد. شکل دادن دولت مرکزی مقتدر و تشکیل یک دولت ـ ملت پایدار در ایران، جداکردن قوانین شرعی از قوه قضاییه، رشد و توسعه اقتصادی، آموزشی، گسترش شهرنشینی، پیدایش طبقه متوسط، قانون گذاری رسمی آزادی های فردی و اجتماعی برای نخستین بار، و به ویژه اجرای حقوق حمایت از زن و کودک، در کوتاه زمانی ایران را در ردیف کشورهای مدرن و متجدد جهان قرار داد.
به رغم همه تلاش ها و موفقیت های چشمگیر برای نوسازی ارکان کشور، به سبب شرایط خاص ناشی از جنگ سرد در عرصه جغرافیای سیاسی، فرصتی برای رشد فضای سیاسی و گسترش آزادی مطبوعات همراه با رشد هسته های مدنی به وجود نیامد. درنهایت با رویداد فاجعه آور انقلاب اسلامی ۱۳۵۷، دستآوردهای جنبش مشروطه، در چارچوب قانون اساسی تک فرقه ای جمهوری اسلامی، به اسارت آرمان های ولایت فقیه و نهادهای وابسته درآمد. اینچنین جامعه رو به پیشرفت ایران به سمت قهقرا سوق داده شد.
هم میهنانم،
به پاس سالگرد صدور فرمان مشروطیت، چشم اندازی را که من برای ایرانمان می بینم، دستیابی به آرمان های جنبش مشروطیت و به ویژه استقرار «اجتماع و اقتصاد سالم، پویا و پایدار» که در گذر زمان دستخوش فراز و نشیب های گوناگون نشود، می باشد.
آنچه که در چشم انداز ایران دارای ارزش خواهد بود، محوریت انسان در همه سطوح اجتماعی، سیاسی و اقتصادی کشورمان است. یک جامعه انسان محور درچارچوب آزادی پندار، گفتار، نوشتار با استفاده از مطبوعات، رسانه ها و شبکه های اجتماعی آزاد متبلور می شود. جامعه ای که همه شهروندانش با هرباور، جنس و تیره و تباری که باشند در برابر قانون برابر باشند.
به باورمن دستیابی به حاکمیت قانون در بالاترین هرم حکومت، شرطی لازم برای دستیابی به حقوق شهروندی ایرانیان است. تدوین قانون اساسی نوین کشورمان می بایست بر سه شاخصه انسان محوری، گیتی گرایی و تمرکززدایی قدرت با درنظر گرفتن استقلال و تفکیک سه قوا مبتنی باشد. وجود شورای قانون اساسی در یک دستگاه قضایی مستقل کمک می کند تا قانون اساسی بدون دخالت هیچ نهاد سیاسی و یا اقتصادی اجرا شود.
مهم آنکه قانون و قانونمداری شرط لازم ولیکن شرط کافی برای پایداری ساختار نوین کشورمان نمی باشد. آنچه و اما شرایط کافی و تکمیل کننده شرایط لازم برای دستیابی به یک جامعه پیشرفته و مترقی می باشد، تقویت و گسترش کنش های مدنی است. حضور تشکل ها، سندیکاها و نهادهای بیطرف دولتی در مقابل ساختار اداری و مدیریتی کشور می تواند ضریب اطمینان اجرای قانون اساسی را تامین کند.
آنچه امروز جامعه کشورمان را مجروح کرده است، فقر و تندگستی به سبب اختلاس های چشمگیر، انتقال داشته های مردم ایران به خارج از کشور به منظور سرمایه گذاری دربحرانزایی منطقه ای و تحمیل تحریم های سنگین بر دوش ملت ایران بوده است. برهمین اساس، آنچه در چشم انداز ایران دارای اهمیت ویژه می باشد، پیشرفت در اقتصادی فرانفتی مبتنی بر توسعه تکنولوژی و صنایع گوناگون به ویژه انرژی های نو، گردشگری و ایجاد امنیت و فضای اعتماد برای سرمایه گذاران، تجار و بازرگانان در داخل کشورمان است.
با توجه به پیشرفت علمی نسل امروز و گسترش ارتباطات همه اقشار جامعه ایران به ویژه جوانان و زنان با برون از مرزهای کشورمان، دستیابی به آزادی و رفاه اقتصادی پویا و پایدار میسر می باشد. ضریب سلامت اطمینان اقتصاد نوین ایران با مشارکت مردمی با تکیه بر آگاهی شهروندان و گردش آزاد اطلاعات تامین می شود. در جامعه ای که اطلاعات، آزادانه در اختیار همگان قرار بگیرد، جایی برای اختلاس و چپاول سرمایه های ملی قرار گرفته نخواهد شد.
در شرایط کنونی کشورمان با اقتصاد فروپاشیده، خفقان و قدرت مطلقه ولایت فقیه، باشرایطی مشابه دوران مشروطیت مواجه است و جامعه ایران نیازمند انسجام همه نیروهای مدنی است که دست در دست هم در مقابل استبداد ایستادگی کنند. زمان آن فرا رسیده است که دست در دست هم با گذر از این نظام آپارتاید مذهبی به جامعه ای پیشرفته و مترقی دست یابیم.
پاینده ملت بزرگ ایران
رضا پهلوی
