نظم واداره جوامع امروزی به دو صورت انجام پذیرند. اول از نوع مردمی است که با الفاظی مانند دمکراسی و مردم سالار توصیف شده اند. به عبارت دیگر، حکومت مردم بر مردم است و حق انتخاب کردن و انتخاب شدن و سرنوشت جامعه بدست مردم ساکن آن اقلیم میباشد.
نوع دوم حکومتهای اکتسابی هستند که بر مبنی حاکمیت بر مردم بنا شده اند و مردم برای حفظ بقأ میبایست با تبعیت، ترس و اطاعت از آن حاکمان به زندگی ادامه دهند. این نوع حکومتها از ایدئولوژی خاص خود بهره گرفته و درآن چار چوب افراد و نهادها را به خودی و ناخودی تقسیم کرده و طبیعتأ هر کس به آن ایدئولوژی اعتقاد داشت و فرمانبرداری کرد پاداش میگیرد و غیر خودی را دشمن خطاب میکند! هر قدر کفه ایدئولوژی بالاتر رود، کفه آزادی پائین تر خواهد بود.
شرط برگزاری انتخابات آزاد در آنست که شهروندان یک جامعه بتوانند خالی از تبلیغات و ایدئولوژیهای پیش ساخته راه ثواب را برای خود و اداره و توسعه جامعه خویش برگزینند و بتوانند نمایندگان خود را آزادانه بدون فشارهای معمول با دانش کافی انتخاب نمایند.
در نوع اول، یعنی دولت مردمی، وظیفه دولت خادم فقط مهیا کردن شرائط سالم سیاسی و آزاد برای مردم است – از جمله امور انتظامی و تأمین بودجه، صرف نظر از عقاید سیاسی و ایدئولوژی و حزبی و مذهبی- مردم بتوانند در نهایت آسودگی و بدون فشارهای گروهی خاص تصمیم گرفته و اظهار نظر نمایند. در صورتیکه در نوع دوم، حاکمان در چار چوب ایدئولوژی خاص خود عده ئی را بر میگزینند و به جامعه اجازه میدهند که بآن “رأی” داده شود! و در این مسیرسدشکنهای ایدئولوژیکی گوناگون را در مقابل داوطلبان خدمت به نوع میگذارند، مانند شورای مصلحت، تصویب صلاحیت و غیره که طبعأ خودیها را مصدر حکمرانی نمایند. نمونه های این نوع انتخابات را نزدیک به هفتاد سال در اتحاد جماهیرشوروی شاهد بودیم! و اکنون نیز در چار چوب قانون اساسی عقب مانده جمهوری اسلامی با حق حاکمیت ولایت فقیه برجامعه امکان برگزاری انتخابات آزاد در کشور نمیباشد. لذا در چنین شرائطی مردم نمیتوانند نقشی در تعین سر نوشت خود داشته باشند و هرنوع انتخاباتی ساختگی و نمایشی خواهد بود.
تنها طریق برگزاری انتخابات آزاد داشتن شرائط و محیط سالم وآزاد سیاسی خواهد بود – نداشتن زندانی سیاسی و آزادی کامل مطبوعات و رسانه های عمومی – تا دولت خادم و مردم سالار بتواند بدون دخالت و هیچ گونه فشارایدئولوژی و مادی بر مردم از مردم نظر خواهی نماید. نظارت بر انجام چنین انتخاباتی برعهده احزاب سیاسی و رسانه های بیطرف و آزاد خواهد بود.